Қосымша білім беру педагогы қандай болу керек?

Қосымша білім беру мұғалімі — бұл балаларды, жасөспірімдерді сабақтан және мектептен тыс жұмыстарда оқытумен және дамытумен айналысатын маман. Оның міндеті – жалпы білім беретін мектепте алған білімдері мен дағдыларын толықтыру, кеңейту және тереңдету, сондай-ақ оқушылардың қызығушылықтарын, таланттары мен қабілеттерін әр түрлі оқыту формалары арқылы дамытуға ықпал ету, үйірмелер, студиялар, секциялар, шеберлік сыныптары және басқалар. Бұл маман: өнер, ғылым, спорт, қолөнер, технология және т.б. секілді әртүрлі салаларда мамандануы мүмкін.
Қосымша білім беру мұғалімі балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыруға байланысты бірқатар міндеттерді орындайды.
Оларға келесілер
жатады:
— оқушылардың қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне сәйкес оқу бағдарламаларын әзірлеу және бейімдеу;
— жас, деңгей және қызығушылық бойынша оқушыларды топтарға жинақтау және таңдау;
— жұмыстың әртүрлі әдістері мен формаларын қолдана отырып сабақтарды жоспарлау және өткізу;
— оқу сапасы мен нәтижелерін бақылау, оқушылардың үлгерімі мен дамуын бағалау;
— конкурстар, көрмелер, фестивальдар, экскурсиялар, лагерьлер және т. б. сияқты қосымша іс-шараларды ұйымдастыру;
— ата-аналармен, әріптестермен, әкімшілікпен және басқа да мүдделі тараптармен ынтымақтастық орнату;
— Оқушылардың таланттары мен қабілеттерін, соның ішінде оларды көркемдік, техникалық, спорттық қызметке дамыту;
— Оқушыларға ұйымдастырушылық қабілеттерін ашуға және іске асыруға көмектесу;
— Білім алушылар контингентін сақтауға жәрдемдесу;
— Авторлық білім беру бағдарламаларын әзірлеуге қатысу;
— Оқу құжаттамасын, есептілікті және статистиканы жүргізу;
Қосымша білім беру жүйесінде балалардың қабілеттерін дамыту мәселелері бойынша ата-аналарға консультациялық көмек көрсету.
Осы қасиеттерге ие және өз білімдері мен дағдыларын жас ұрпақпен бөлісуге деген құштарлығы бар адамдар өздерін қосымша білім беру мұғалімі маманымын деп айтса болады.
Қосымша білім беру мұғалімі – бұл креативті және сұранысқа ие мамандық. Ол мемлекеттік және жеке білім беру ұйымдарында жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Педагог өз бағдарламалары мен жобаларын әзірлеп, іске асыра алады, гранттық конкурстарға қатыса алады, түрлі серіктестермен ынтымақтаса алады.
Әдетте қосымша білім беру мұғалімінің міндеттеріне оқу топтарын толықтыру, қосымша жалпы білім беру бағдарламасын әзірлеу, сабақтарды жоспарлау және өткізу кіреді.
Кейде мұғалім ата-аналар мен студенттерге кеңес береді. Қосымша білім беру педагогы қосымша білім берудің білім беру бағдарламасын іске асырады, сондай-ақ ашық сабақтар мен мастер-класстар өткізеді, өйткені басқаларға білгендерін көрсетуге, сонымен бірге басқа оқытушылармен өз тәжірибелерімен бөлісуге мүмкіндік беру өте маңызды. Бейнелеу өнері, дизайн және мүсін бағытындағы үйірме жетекшісі ретінде жоғарыда аталған жұмыстарды жүргіземін.
Тұлғаның толыққанды дамуы тек мектеп пәндері бойынша білім алуға немесе колледжде және жоғары оқу орнында оқуға ғана байланысты емес. Ерте жастан бастап балалар кез-келген шығармашылық, өнертапқыштық немесе спорттық іс-әрекетке айқын бейімділікті көрсетеді. Бұл қосымша білім беру мұғалімдері балада ерекше қабілеттердің бірінші болып байқайтын, оларды мұқият өсіретін және көбінесе толыққанды таланттарды өсіретін адамдар. Қосымша білім беру мұғалімдері, мектеп мұғалімдерінен айырмашылығы, оқушылардың әртүрлі жас санаттарымен жұмыс істейді: балалармен, студенттермен және ересектермен жұмыс істейді. Қосымша білім беру, бір жағынан, жалпы білім беру жүйесіне терең енеді, ал екінші жағынан, адамның жеке танымдық және шығармашылық қажеттіліктерін қанағаттандыруға көбірек көңіл бөледі. Сондықтан мұғалімнен бастап кез-келген оқушыға көзқарас табуға деген ұмтылыс пен қабілет қажет. Әрбір ата-ана баласының толыққанды дамығанын және мектептен басқа әр түрлі үйірмелер мен секцияларға қатысқанын, би немесе сурет салумен, спортпен немесе шет тілдерімен айналысқанын қалайды. Жас кезінен бастап балалар өздерінің таланттары мен қабілеттерін әртүрлі салаларда көрсетеді. Бұл хобби, қызығушылық және шеберлік әлемінде мұғалім, тәлімгер немесе балаға өз әлеуетін ашуға және өз кәсібін табуға көмектесетін дос маңызды рөл атқарады.
Қосымша білім беру мұғалімі мамандығы келесі қасиеттері мен қызығушылықтары болуы керек:
— балаларға деген сүйіспеншілік: мұғалім балалармен жұмыс істеуге, олардың ерекшеліктерін түсінуге, шыдамды және жанашыр болуға ұмтылуы керек;
— музыка, спорт, өнер немесе кез келген басқа сала болсын, тәрбиеші өз мамандығын жақсы көруі керек және өз білімі мен дағдыларын басқаларға жеткізгісі келеді;
— қарым-қатынас: әр түрлі балаларға көзқарас таба білу, қиын нәрселерді қарапайым тілмен түсіндіру және әр оқушының қажеттіліктеріне мұқият болу;
— шығармашылық ойлау: қызықты бағдарламаларды әзірлеу, материалды оқушылардың жас ерекшеліктеріне бейімдеу мүмкіндігі.
— оқуға деген тұрақты ұмтылыс: біліміңізді жаңартуға, оқытудың жаңа әдістері мен әдістерін ұстануға деген ұмтылыс;
— толеранттылық: әр түрлі жастағы, мәдениеттегі, әлеуметтік және экономикалық топтардағы балалармен жұмыс істей білу;
— жауапкершілік: білім беру үдерісіндегі өз рөлінің маңыздылығын түсіну және оқушылардың дамуы мен әл-ауқаты үшін жауапкершілік;
— ұйымдастырушылық: сабақтарды, оқу бағдарламаларын жоспарлау, әр баланың жеке ерекшеліктерін ескеру мүмкіндігі;
— эмоционалды тұрақтылық: қиын жағдайларда да сабырлы және кәсіби болу қабілеті;
ынта: оқу процесін қызықты және қызықты ете отырып, оқушыларды шабыттандыруға және ынталандыруға деген ұмтылыс. Қосымша білім беру мұғалімдері әртүрлі үйірмелерді басқаратын жалпы білім беретін мектептерде жұмыс істей алады. Бұл бос уақытты ұйымдастыруға, оқушылардың қызығушылықтары бойынша сабақтар табуға көмектеседі. Шығармашылық сарайларында және балалар мен жасөспірімдер орталықтарында (балаларға қосымша білім беру мекемелерінде) қосымша білім беру педагогтары балалардың таланттарын тереңірек деңгейде дамытумен айналысады және ерте кәсіптік бағдар береді деп айтуға болады. Қосымша білім беру педагогтары негізгі білім беру бағдарламалары шеңберінен тыс оқушылармен айналысатын колледждер мен жоғары оқу орындарында да жұмыс істей алады.
Алмат ӘДЕБИЕТОВ,
Ойыл аудандық оқушылар үйінің “Жас дизайнер” және “Қыш құмыра” үйірмелерінің жетекшісі.